Kawa Kenia AA +

Republika Kenii leży we wschodniej Afryce, dokładnie na wysokości równika, nad Oceanem Indyjskim. Od południa graniczy z Tanzanią, od północy z Etiopią, Somalią oraz Sudanem Południowym a od zachodu z Ugandą.

Chcąc najogólniej zobrazować gospodarkę Kenii, można stwierdzić, że jest ona zależna od trzech dziedzin. Usługi, których trzon stanowi turystyka odgrywają zasadniczą rolę i są odpowiedzialne za wytworzenie niemal 50 % produktu krajowego brutto. Rolnictwo (ponad 30 % PKD) w tym między innymi produkcja kawy i herbaty, której wielkość odpowiada za połowę przychodu z całego rolnictwa. Przemysł jako najmniej rozwinięta gałąź gospodarki Kenii odpowiedzialna za wytworzenie niecałych 20 % PKD. Zamieszczone dane dotyczą wyników z roku 2016.

Uprawa kawowców w Kenii posiada ciekawą historię i od początku charakter naukowy. Jej korzenie sięgają okresu na przełomie wieków XIX i XX kiedy to powstawały pierwsze gospodarstwa prowadzone przez europejskich osadników. Rozwój tego rolnictwa oparty jest o drobiazgowe badania laboratoryjne mające na celu wyodrębnienie odmian botanicznych dających wysoki plon doskonałego surowca, odpornych na suszę oraz typowe dla tych roślin choroby. 

Między innymi do tego celu w 1922 roku brytyjski rząd kolonialny w Kenii utworzył „Scott Agricultural Laboratories” działający do dziś jako National Agricultural Laboratories (NARL) z siedzibą w Kabete. Na wyodrębnionym obszarze 24 akrów prowadzone były eksperymentalne uprawy kawowca a ich przebieg analizowany we współpracy z właścicielami prywatnych gospodarstw. Obserwowano wpływ szczepienia, przycinania, krzyżowania różnych odmian na końcowy efekt wydajności oraz jakości roślin. 

Powstały w ten sposób najbardziej znane kenijskie odmiany botaniczne oznaczone symbolami zaczynającymi się od nazwy Scott Laboratories. Dziś taki VARIETAL jak SL 28 (spokrewniony z odmianą Bourbon) jest synonimem długowieczności, nadającym się świetnie do uprawy na średnich i dużych wysokościach, odpornym na suszę, bogatym w plon jednak podatnym na charakterystyczne choroby kawowców. Te drzewa potrafią mieć po kilkadziesiąt lat i są nadal produktywne. Inne znane odmiany uprawiane w Kenii to SL 14, SL 34, RUIRU 11 i inne.

Do lat 50 – tych ubiegłego stulecia kawa uprawiana była wyłącznie na dużych plantacjach kontrolowanych przez europejskich właścicieli. Od zasady tej, zdeterminowanej historią kolonialną kraju zaczęto odstępować w połowie lat pięćdziesiątych kiedy to pierwsi rodowici Kenijczycy uzyskali możliwość prowadzenia własnych, małych gospodarstw. Obecnie odpowiadają one za większą część produkcji kawy w Kenii. Ze względu jednak na potrzebę rozwoju infrastruktury, wymianę doświadczeń oraz konieczne inwestycje są zrzeszone w większych spółdzielniach.

W Kenii uprawiana jest wyłącznie arabika, a najczęściej stosowaną metodą obróbki jest obróbka na mokro – washed (około 90 % wszystkich kaw) oraz rzadko stosowana obróbka naturalna (około 10 % produkcji). Na rynku europejskim niemal wyłącznie mamy styczność z kawami mytymi z Kenii, których jakość do niedawna nie wzbudzała żadnych dyskusji. W ostatnim czasie jednak biznes kawowy Kenii przechodzi mały kryzys i coraz częściej słychać o niskiej opłacalności. Efektem jest pojawianie się ziarna niższej jakości w obniżonej cenie. Rynek producencki w Kenii dostrzega jednak potrzebę dostarczania najwyższej jakości i odpowiednio reaguje.   

Główny okres kwitnienia przypada w Kenii na miesiące od marca do kwietnia oraz okres wtórny od października do listopada. Zbiory natomiast mają miejsce od listopada do lutego oraz od maja do sierpnia.

Jakość kaw kenijskich jest klasyfikowana ze względu na wielkość ziarna oraz wartości sensoryczne. Rozmiar ziaren z obróbki mytej jest opisywany w następujący sposób:

E – Elephant czyli ziarno słoniowate, największe, które w procesie mechanicznej selekcji jest oddzielane i opisywane również jako „Ears” (uszy).

AA – to ziarno, którego wielkość można by opisać również jako screen 17 – 18 (17 x 1/64 cala) czyli około 7 mm 

AB – to ziarno, którego wielkość można by opisać również jako screen 15 – 16 (15 x 1/64 cala) czyli około 6,5 mm

PB – to okrągłe ziarno tzw. „Peaberry”

C – to ziarno, którego wielkość można by opisać również jako screen 14 – 15 (14 x 1/64 cala) czyli około 5,5 mm

TT – to jaśniejsze ziarna wyodrębnione w procesie selekcji wśród ziaren o wielkości AA i AB 

T – ziarna mniejsze, lżejsze wydzielone mechanicznie podczas selekcji sortu C

UG – to ziarna nie spełniające żadnej z powyższych norm, niesklasyfikowane.

Co do kwestii jakości kawy ze względu na jej wartości sensoryczne istnieje 10 stopniowa skala oceny z uwzględnieniem najprzeróżniejszych opisów (np.: filiżanka dobra do dobrej, dobra do średniej itd.).  1 stanowi o najwyższej jakości, 10 o najniższej.

Instytucją w Kenii, która nadzoruje krajową produkcję kawy angażując się aktywnie w badania, rozwój, promocję oraz marketing sektora jest Kenyan Coffee Board. Początkowo organizacja ta trzymała pieczę nad kenijską giełdą kawową w Nairobii regulując przepływ gotówki pomiędzy sprzedającymi a kupcami. Obecnie jej pierwotną rolę przejęły trzy niezależne organizacje marketingowe: Kenya Planters ‘Co-operative Union (KPCU),  Thika Coffee Mills (TCM) oraz Millers Socfinaf. Są one odpowiedzialne za zebranie płatności od kupców oraz szybki transfer gotówki do producentów po potrąceniu swoich prowizji.